Χαρτογράφηση ρύπανσης στην παράκτια ζώνη της Μεσογείου

«Τσιμπημένη» αλλά όχι «στο κόκκινο», ώστε να πούμε «φάτε μάτια ψάρια», είναι η χημική ρύπανση στο Σαρωνικό, με επίκεντρο τον Άγιο Κοσμά, σύμφωνα με τις μετρήσεις του ΕΛΚΕΘΕ, που αναδεικνύουν τη συγκεκριμένη περιοχή ανάμεσα στις πιο επιβαρημένες παράκτιες ζώνες της Ελλάδας.

Σ' αυτές περιλαμβάνονται η παράκτια ζώνη του Θερμαϊκού κόλπου, οι βόρειες ακτές του Κορινθιακού Κόλπου, ο Νότιος Ευβοϊκός κοντά στο σημείο εκβολής του Ασωπού, ο Βόρειος Ευβοϊκός, κοντά στη Λάρυμνα, η παράκτια ζώνη της Β. Ελλάδας (από Στρυμόνα μέχρι Αλεξανδρούπολη) και στο Ιόνιο η περιοχή του Αμβρακικού, ενώ στοιχεία μικρής επιβάρυνσης βρέθηκαν στην περιοχή της Χίου.

Στον αντίποδα, από τη μέχρι τώρα χαρτογράφηση της ρύπανσης στην παράκτια ζώνη της Μεσογείου, ξεχωρίζουν για την καθαρότητά τους: Κέρκυρα, Ζάκυνθος, Αργολικός Κόλπος, Μεσσηνιακός, Κύθηρα, Νάξος, Σάμος, Κως, Γαύδος, Ρόδος, Μυτιλήνη, Σαντορίνη.

Πρωτοποριακό πρόγραμμα

Προκύπτει επίσης ότι στα παράλια της Ανατολικής Μεσογείου (συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας) η χημική ρύπανση είναι σαφώς μειωμένη σε σχέση με τη Δυτική.

Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα MYTIMED, με τη συμμετοχή της Ελλάδας και την επιστημονική ευθύνη του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών, εφάρμοσε μια καινοτομία, χρησιμοποιώντας ως δείκτη τη σάρκα των μυδιών.

- Τα μύδια είναι οργανισμοί που δεν μπορούν να μετακινηθούν, ενώ για να τραφούν φιλτράρουν ποσότητες θαλασσινού νερού και συσσωρεύουν στο σώμα τους ρύπους.

- Επειδή δεν υπάρχουν μύδια σε όλες τις παράκτιες περιοχές, χρησιμοποιήθηκαν μύδια που αγοράστηκαν, τοποθετήθηκαν σε ειδικούς κλωβούς και στη συνέχεια ποντίστηκαν κατά μήκος των ακτών.

- Στην Ελλάδα επιλέχτηκαν 38 σημεία, στα οποία τα μύδια παρέμειναν για τρεις μήνες και στη συνέχεια ανασύρθηκαν για να γίνουν οι κατάλληλες χημικές αναλύσεις.

Προσδιορίστηκαν διάφορα βαρέα μέταλλα, όπως ο μόλυβδος, το κάδμιο, το χρώμιο, το νικέλιο, ο χαλκός, ο ψευδάργυρος και διάφορες οργανικές ουσίες, όπως είναι οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες που έχουν καρκινογόνες ιδιότητες, τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCBs), που είναι γνωστά με τα εμπορικά τους ονόματα όπως κλοφέν, εντομοκτόνα όπως τα DDTs, διοξίνες κ.λπ.

Επίσης, έγιναν μετρήσεις διαφόρων βιοχημικών βιοδεικτών που δείχνουν μηχανισμούς δράσης των ρύπων.

Όπως επισημαίνει ο επιστημονικός υπεύθυνος του ΕΛΚΕΘΕ, χημικός ωκεανογράφος Γιάννης Χατζηανέστης είναι διαφορετική η μικροβιακή ρύπανση που αφορά την καταλληλότητα των ακτών για κολύμπι και η χημική ρύπανση που αφορά την τροφική αλυσίδα. Σε όλα τα σημεία τα μύδια ποντίστηκαν σε βάθος περίπου 25-30 μέτρων και σε μια απόσταση από την ακτή 50 με 200 μέτρα.

Στα επιτρεπτά όρια

Οι μετρήσεις στα δείγματα του Αγίου Κοσμά δίνουν μια εικόνα της ρύπανσης από τον Πειραιά μέχρι το Σούνιο, αν και η εικόνα μεταξύ Σουνίου και Λαυρίου είναι σαφώς καλύτερη, με εξαίρεση το μόλυβδο που βρέθηκε ανεβασμένος στο Λαύριο. Οι τιμές σε όλες τις επιβαρυμένες παράκτιες ζώνες, αν και είναι υψηλές, δεν θεωρούνται επικίνδυνες για τη δημόσια υγεία, γιατί βρέθηκαν κάτω από τα επιτρεπόμενα όρια.

Στο Σαρωνικό οι συγκεντρώσεις από κλοφέν και υδρογονάνθρακες είναι αντίστοιχες με τις συγκεντρώσεις στον Κορινθιακό Κόλπο, ο οποίος παρουσιάζει σε σχέση με το Σαρωνικό μικρότερες συγκεντρώσεις σε μέταλλα.

Πολύ μεγάλες συγκεντρώσεις νικελίου, χρωμίου και υδρογονανθράκων βρέθηκαν στα δείγματα που τοποθετήθηκαν στο Βόρειο Ευβοϊκό (στη Λάρυμνα), προφανώς λόγω της βιομηχανικής λάσπης.

Η κατάσταση στη Β. Ελλάδα είναι καλύτερη σε σχέση με τον Σαρωνικό, Θερμαϊκό και Κορινθιακό Κόλπο.

Στην ανάλυση συμμετέχουν οι βιολόγοι του ΕΛΚΕΘΕ Αγγελική Κατσίκη και Κατερίνα Τσαγκάρη.

[ΠΗΓΗ: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ]